كمبود روی یكی از مشكلات تغذیه‌ای شایع در كشور ما محسوب می‌شود، تمامی گروه‌های سنی از جمله كودكان زیر‌6سال ، نوجوانان بین 14 تا 20 سال از كمبود روی در رنج هستند

روی بدنتان را کم نکنید

كمبود روی یكی از مشكلات تغذیه‌ای شایع در كشور ما محسوب می‌شود، تمامی گروه‌های سنی از جمله كودكان زیر‌6سال ، نوجوانان بین 14 تا 20 سال از كمبود روی در رنج هستند چون عنصر روی یكی از عناصر ضروری بدن است كه برای فعالیت بسیاری از آنزیم‌های بدن لازم است و در تنظیم بسیاری از اعمال بدن نقش دارد.

مقدار روی مورد نیاز بدن برای مردان روزانه 11 میلی‌گرم و برای زنان روزانه 9 میلی‌گرم است.
 روی در بسیاری از مواد غذایی وجود دارد و بهترین منابع آن گوشت قرمز و مرغ است. همچنین در سایر مواد غذایی مانند لبنیات، حبوبات و مغزها و غلات با سبوس وجود دارد.

 كمبود روی برای اولین بار در ایران و مصر گزارش شده است و بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت ، یكی از 10 علل اصلی همراه با بیماری در كشورهای در حال توسعه است.

كمبود روی باعث تاخیر در رشد ، كاهش اشتها و اختلال در سیستم ایمنی می‌شود ،در كودكان مبتلا به كمبود روی ، مقاومت بدن نسبت به عفونت‌ها كاهش یافته و سبب افزایش ابتلا به اسهال و عفونت‌های تنفسی می‌شود ، به همین دلیل روی نه تنها نقش مهمی در رشد و ارتقای سلامت دارد، بلكه سبب پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها نیز می‌شود.

 طبق تحقیقات انجام شده، كمبود روی سبب ریزش مو، تاخیر در بلوغ جنسی و ایجاد زخم در چشم و پوست، كاهش وزن و تاخیر در بهبود زخم‌ها می‌شود

 ولی باید توجه كرد كه بسیاری از این علائم در اثر كمبود سایر مواد مغذی یا ابتلا به برخی بیماری‌ها ایجاد می‌شود، لذا برای تشخیص كمبود روی انجام معاینات پزشكی و آزمایش‌های مربوط ضروری است.

 چه كسانی در معرض كمبود روی هستند؟

كسانی كه به هر دلیلی گوشت و لبنیات مصرف نمی‌كنند، از جمله افرادی هستند كه مستعد كمبود روی هستند.

افرادی كه دارای بیماری‌های گوارشی مانند كولیت اولسراتیو، بیماری كرون و سندرم روده تحریك‌پذیر و همچنین كسانی كه دچار اسهال مزمن هستند، ‌روی مصرفی از رژیم غذایی آنها جذب نمی‌شود.

 كسانی‌كه به بیماری‌ها ی كلیوی، كبدی، دیابت و سرطان مبتلا هستند و گیاهخواران به دلیل عدم‌مصرف گوشت، میزان روی دریافتی آنها پایین است و وجود فیتات در حبوبات، غلات كامل و مغزها مانع جذب روی موجود در غذا می‌شود، لذا در معرض كمبود روی قرار دارند.

 حال با توجه به آن‌كه كمبود روی باعث تاخیر در رشد می‌شود، این سوال مطرح می‌شود كه آیا مصرف روی بیشتر می‌تواند باعث افزایش رشد قدی شود. برای رشد مناسب، دریافت روی ضروری است ولی دریافت بیشتر از نیاز، تاثیری بر رشد ندارد، ضمن این‌كه می‌تواند مضر باشد.

همچنین تامین روی مورد نیاز از رژیم غذایی نسبت به مكمل، تاثیر بیشتری بر رشد دارد، زیرا برای رشد بدن علاوه بر روی به پروتئین، كلسیم و بسیاری از مواد مغذی دیگر نیاز است كه در غذاهای حاوی روی وجود دارد.

مضرات دریافت اضافه روی

دریافت مقادیر بالای روی از طریق دارو می‌تواند سبب مسمومیت حاد یا مزمن شود كه از علائم مسمومیت حاد می‌توان تهوع، استفراغ، كاهش اشتها، گرفتگی عضلات، اسهال و سردرد را نام برد. از عوارض مصرف طولانی‌مدت مكمل‌های روی، اختلال در عملكرد آهن، اختلال در سیستم ایمنی، كاهش كلسترول خوب (HDL-C ) و مشكلات ادراری است.

 یك نكته

مصرف همزمان روی با برخی داروها می‌تواند سبب كاهش اثر دارو ‌شود، به عنوان مثال افرادی كه از آنتی‌بیوتیك تتراسیكلین استفاده می‌كنند، باید این آنتی‌بیوتیك را 2 ساعت قبل یا 4 تا 6 ساعت بعد از مصرف مكمل روی استفاده كنند یا كسانی كه داروی پنیسیلامین مصرف می‌كنند باید مكمل روی را 2 ساعت قبل یا 2 ساعت بعد از مصرف دارو استعمال كنند.

با وجود آن‌كه كمبود روی یكی از مشكلات شایع تغذیه‌ای در ایران است، اما مصرف مكمل‌های حاوی روی بدون تجویز پزشك توصیه نمی‌شود و به منظور كاهش كمبود روی در جامعه، مصرف رژیم غذایی متعادل و متناسب كه حاوی تمام گروه‌های غذایی بخصوص گوشت و لبنیات است، توصیه می‌شود و برای آن‌كه روی مصرفی بخوبی جذب شود، باید میزان فیتات (فیبر) رژیم غذایی را كاهش داد، به این منظور مصرف نان‌هایی كه در تهیه آنها از مخمر استفاده شده است، توصیه می‌شود. (همچنین خیساندن حبوبات قبل از پخت باعث كاهش فیتات موجود در آن می‌شود.)